Wanneer je op de autosnelweg rijdt en er is slecht zicht, ben je genoodzaakt om extra op te letten. Je moet geconcentreerd blijven, zeker als je langere tijd achter het stuur zit. Als het goed is ga je automatisch nóg iets voorzichtiger rijden.

We leven in een verontrustende tijd en het lijkt wel alsof we er nietsvermoedend in terecht gekomen zijn. We hadden er geen rekening me gehouden dat het kon gebeuren. De verspreiding van het coronavirus is een crisis, het doet ons leven op haar grondvesten schudden. Die blijken opeens minder vast dan we dachten. Wie had dat ooit nog gedacht? Dat een virus heel het leven in West-Europa plat zou kunnen leggen? Dat schreven we toe aan doemdenkers. Leuke verhalen voor vermakelijke films. Nu staan we volgens medische experts aan de rand van een crisis die nog lang niet op haar hoogtepunt is.

Een crisis als het coronavirus roept allerlei dingen op. Het eerste is misschien wel het gevoel van ontreddering. Onze zekerheden, de dingen waar we ons aan vasthielden, hebben hun vastigheid verloren. Je weet niet wat er komt in de toekomst. Zullen ziekenhuizen het aantal patiënten aankunnen? Blijft de productie van voedingswaren wel doorgaan?

Het coronavirus brengt ook de gedachte aan de dood weer dichterbij. Voor veel mensen is de dood een ver-van-je-bed-show, iets wat komt als je oud bent. En nu is daar een medische dreiging zonder directe remedie. Zeker, de kans dat je als jongere ervan geneest is groot. En toch roept het  feit dat er geen vaccin is een gevoel van diepe onveiligheid op.

Dat wordt versterkt door de ontregelende omstandigheden en maatregelen. De instituties die deel uitmaken van ons dagelijks leven, die ons leven vorm geven, zijn niet meer vanzelfsprekend. Kinderen kunnen niet naar school of naar de opvang. Sommige mensen zitten tijdelijk zonder werk. We kunnen niet meer op café of uit eten. Wanneer zal ons vertrouwde leven weer zijn loop nemen?

Bij veel mensen riep de aanscherping van maatregelen ook meteen angst op. Mensen ging massaal naar supermarkten om grote voorraden aan te leggen. Het riep bij anderen dan weer grote irritatie op. Wat een onverantwoordelijk gedrag! En dat is maar al te waar: wie hamstert houdt geen rekening met anderen en is alleen bezig met zelf te overleven. En toch óók een begrijpelijke reactie. Het eerste wat je instinctief doet bij een crisis: zorgen voor jezelf en je geliefden.

Dat is wat een dergelijke crisis op kan roepen: mensen keren in zichzelf. We vergeten de wereld om ons heen. Weinig hoorden we afgelopen dagen op het nieuws over de doorgaande  bombardementen op burgers in Syrië, de erbarmelijke omstandigheden van vluchtelingen op de Griekse eilanden. Laat staan dat we iets hoorden over de klimaatcrisis.

Maar de reacties op het coronavirus waren niet alleen maar negatief. Het gebeurt vaker in crises als deze: het goede in mensen komt naar boven. Zoals acties van mensen die klaar willen staan voor hun buren. Mensen die verantwoordelijkheid nemen en hun winkel sluiten, ondanks de financiële onzekerheid die dat met zich meebrengt. Mensen die thuis mondkapjes fabriceren, om het tekort aan te vullen. Zo roept het coronavirus ondanks alles ook iets heel moois op: heel veel goedheid en lievigheid. Mensen lijken opeens eens stuk vriendelijker op straat. Alsof ze het voelen: ‘we hebben elkaar nodig, als het erop aan komt’.

Je zou kunnen zeggen dat een dergelijke periode als die waarin we ons bevinden een karaktertest is. Net zoals Israël in de woestijn werd getest op hun karakter. Hadden ze werkelijk leren vertrouwen op de God van Abraham, Isaak en Jakob? Net als Jezus in de woestijn. Ben je werkelijk de Zoon van God? Het coronavirus is een goede test voor jezelf: wat is belangrijk voor je? Ben je gericht op God en de ander? Waar laat je je door leiden? Door alle paniekzaaierij en angst? Of richt je je op het goede dat gebeurt, het goede wat jij in het klein kan doen voor je gebuur.

En gelukkig hebben daarbij we een traditie vol van woorden die ons verder helpen. Woorden van eeuwen her. Ook voor de gemeente in Thessalonica was het niet gemakkelijk vol van vertrouwen te blijven. Ze leefden met de pregnante verwachting van het einde der tijden en sommigen hadden hun werk al opgegeven. Al te gemakkelijk gingen ze mee in allerlei verhalen die de ronde deden. Al te gemakkelijk volgden ze dwaalleraren. Al te gemakkelijk verloren ze de juiste focus. Net mensen.

Maar Paulus roept op tot nuchterheid: “Laten we niet slapen, zoals anderen, maar waken en op onze hoede zijn” (1 Thess 5:6). Waakzaam zijn. Dat betekent voor Paulus: niet meegaan met elk gerucht, elke manie, elke hysterie. Niet elk facebookbericht geloven. Niet te bang worden door wat je leest. Maar tegelijkertijd: wakker blijven voor wat  er gebeurt, ogen open. Kijken waar je een helpende hand kan bieden, een luisterend oor. En vooral: focus houden. Als een automobilist die de route van de GPS volgt.

Dus: stay focused. Houd uw ogen gericht op de Heer, dat zet alles in het juiste licht. Dan houden we ook oog voor onze medemensen, dichtbij en ver weg. Focus op de Stem van Christus die ons leidt door de duisternis van de wereld.

Paulus sluit zijn brief af met nuchter advies:

Wij vragen u, broeders en zusters, diegenen onder u te erkennen die zich op gezag van de ​Heer​ ervoor inzetten u te leiden en terecht te wijzen. U moet hun om hun werk veel ​liefde​ en respect betonen. Leef in ​vrede​ met elkaar. Wij sporen u aan, broeders en zusters, iedereen die zijn dagelijks werk verwaarloost terecht te wijzen, de moedelozen hoop te geven, op te komen voor de zwakken, met iedereen geduld te hebben. Zie erop toe dat niemand kwaad met kwaad vergeldt en streef altijd naar het goede, zowel voor elkaar als voor ieder ander.

 Wees altijd verheugd,

bid​ onophoudelijk,

dank God onder alle omstandigheden,

want dat is wat hij van u, die één bent met ​Christus​ Jezus, verlangt.

(1 Thessalonicenzen 5:12-18)

(ds. B. Kriekaard)